OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE

W II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM W GŁOGOWIE

Cele działania

Można wyróżnić następujące podstawowe cele działania obserwatorium:

1.       zapewnienie uczniom II LO, a także uczniom wszystkim szkół Powiatu Głogowskiego i powiatów ościennych dostępu do nowoczesnej placówki astronomicznej, a przez to wzbogacenie form kształcenia zwłaszcza fizyki z astronomią,

2.       rozbudzanie zainteresowania naukowym badaniem otaczającego nas świata,

3.       zapewnienie możliwości systematycznego rozwoju talentów z zakresu nauk ścisłych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii i fizyki,

4.       zapewnienie merytorycznej pomocy wszystkim uczniom z dowolnych szkół biorącym udział w olimpiadach i konkursach z fizyki lub astronomii.

5.       zapewnienie możliwości obserwacji obiektów astronomicznych przez spory teleskop wszystkim zainteresowanym mieszkańcom Ziemi Głogowskiej.

 

Sposoby działania

Wśród licznych form działalności zmierzającej do osiągnięcia wymienionych celów można wyróżnić:

1.       Klub Astronomiczny.

      Klub grupuje wszystkich chętnych z dowolnych szkół chcących zająć się bliżej astronomią lub fizyką. Uczestnicy spotykają się co tydzień. Zajęcia są prowadzone w sposób bardziej elastyczny niż w typowym kole zainteresowań. Ich forma i tematyka w decydującej mierze zależą od potrzeb członków. W razie dobrej pogody są to przede wszystkim obserwacje. Poza tym między innymi praca w Internecie. Tu możliwości są ogromne.

2.       Wykłady otwarte dla wszystkich zainteresowanych.

      Wykłady są ogłaszane w szkołach oraz lokalnych mediach. Ich tematyka jest tak formułowana, by mogła zainteresować nie tylko fachowców, a poziom jest dostosowany do możliwości laików. Wykłady są prowadzone przez różne osoby [opiekun obserwatorium, dyrektor szkoły, wyróżniający się uczniowie, zapraszani naukowcy].

3.       Obserwacje otwarte dla wszystkich zainteresowanych.

      Obserwacje takie są ogłaszane w lokalnych mediach i  odbywają się raz na kilka miesięcy. Dużo tu jednak zależy od pogody i obiektów możliwych do obserwowania w danym czasie. Szczególnie dużym zainteresowaniem cieszą się jak zwykle zaćmienia Słońca i Księżyca.  Wszyscy zainteresowani, którzy poprzez pocztę elektroniczną wpiszą się na tzw. listę obserwatorów, bedą tą drogą informowani z jednodniowym wyprzedzeniem o dostępnych obserwacjach interesujących obiektów.

4.       Tzw. Nocki Astronomiczne.

      Są to całonocne imprezy dla wybranych zainteresowanych uczniów. Oprócz obserwacji, które są podstawowym celem astronomicznych nocek, uczestniczy mogą korzystać również z sali komputerowej (internetowe wędrówki astronomiczne), a także z sali gimnastycznej (mecze koszykówki o czwartej nad ranem są niezapomnianym przeżyciem!). Działa także nocne kino astronomiczne oferujące filmy o tematyce związanej z kosmosem. Nocka astronomiczna jest traktowana jako wycieczka, a uczniowie są następnego dnia zwolnieni z lekcji. Ta nietypowa forma działalności cieszy się od początku szczególnie dużym zainteresowaniem ze strony młodzieży.

5.       SOWA czyli Międzyszkolna Olimpiada Wiedzy Astronomicznej.

      Ma to być konkurs wiedzy o kosmosie dla uczniów gimnazjów. Powinien zainteresować dzieci astronomią i jednocześnie być dla nich zaproszeniem do stałych kontaktów  z Obserwatorium. Zorganizowano na razie jedną taką olimpiadę. Druga nie cieszyła się dużą popularnością, wobec czego SOWĘ zawieszono do czasu wypracowania atrakcyjnej formy.

6.       Zajęcia dla grup zorganizowanych spoza II LO.

      Zajęcia są dostępne za darmo dla wszystkich placówek oświatowych z przedszkolami włącznie. Obejmują zwiedzanie obserwatorium i w miarę możliwości pogodowych obserwacje dostępnych obiektów, a także część teoretyczną składającą się z pracy nad obrotowymi mapami nieba lub „wycieczki” w Kosmos ilustrowanej bogatymi zbiorami zdjęć i filmów w komputerze w sali fizyki. Zajęcia te docelowo powinny przejść wszystkie odziały zarówno szkół podstawowych, jak gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Ziemi Głogowskiej, bowiem stanowią one doskonałą ilustrację tematów istniejących we wszystkich programach nauczania przyrody oraz fizyki z astronomią. Obserwatorium oferuje pomoc nauczycielom fizyki i geografii w przekazywaniu treści astronomicznych. Grupy, nie tylko z Powiatu Głogowskiego, są przyjmowane o każdej porze, po uprzednim telefonicznym  uzgodnieniu. W głogowskim obserwatorium gościły już grupy nawet z Legnicy i Wałbrzycha.

7.       Indywidualne konsultacje dla wszystkich zainteresowanych.

      Wszyscy mający taką potrzebę powinni mieć możliwość uzyskania fachowej porady w obserwatorium. Chodzi np. o uczniów z różnych szkół biorących udział w ogólnopolskich konkursach astronomicznych i fizycznych, osoby, które nabyły teleskop lub lunetę i mają kłopoty z ich montażem lub ustawieniem, czy też osoby, które zaobserwowały jakieś nietypowe obiekty na niebie i szukają informacji o tym, co naprawdę widziały. Takie osoby zgłaszają się nieraz, co jest dużą satysfakcją dla prowadzącego.

8.       Organizacja obozów astronomicznych.

      Pierwszy obóz został zorganizowamy w Stilo nad Bałtykiem w 2001 roku we współpracy  z V LO w Legnicy (Iwona Bronowicka). Opiekunem naukowym był prof. Andrzej Pigulski z Uniwersytetu Wrocławskiego. Uczestnicy mieli do dyspozycji 3 teleskopy i komputery. Obóz był niezwykle udany. W tym roku odbył się kolejny organizowany przez ten sam zespół w Bieszczadach. Oba były częścią Lata Naukowego Pangea.

9    GŁOGOWSKI INFORMATOR KOSMICZNY rozsyłany pocztą elektroniczną wszystkim zainteresowanym, którzy wyrażą chęć takiej prenumeraty. Informator zawiera nie tylko aktualne położenia planet czy też komet widocznych gołym okiem. Zawiera również tabelę widocznych przelotów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, a nawet spis tzw. błysków Irydium to znaczy jasnych kilkusekundowych błysków wytwarzanych przez satelity z grupy Irydium. Dane z Informatora dotyczące planet, komet, meteorów, ostrzeżeń o zbliżającej się burzy geomagnetycznej są dobre dla całego Dolnego Śląska i województw ościennych. Dane dotyczące Stacji Kosmicznej, a zwłaszcza błysków Irydium, są bardziej czułe na odległość [liczby są podawane dla Głogowa]. Można je jednak z pewnym przybliżeniem stosować w promieniu około 100 km od Głogowa.

Uwagi końcowe

Obserwatorium Astronomiczne II LO w Głogowie ma podpisaną umowę o współpracy z Instytutem Astronomicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Dzięki temu pracownicy Instytutu regularnie odwiedzają Głogów. Od kilku miesięcy Obserwatorium uczestniczy również w amerykańskim programie o zasięgu światowym HANDS ON UNIVERSE. Głównym jego celem jest zapewnianie uczniom i studentom udziału w autentycznych badaniach astronomicznych. Okazuje się, że uczniowie gimnazjów i liceów mogą dokonywać prawdziwych odkryć naukowych (bliższe informacje o programie na stronie: www.pl.euhou.net).

 Ludwik Lehman

PS. To jest program działania napisany w roku 2002. Ponieważ „wszystko płynie”, zatem nic dziwnego, że nie wszystkie punkty są realizowane w taki sposób, jak to było planowane. Obserwatorium wciąż rozwija się i ciągle dostosowuje formy działalności do potrzeb środowiska, w którym jest zanurzone.